18 i 19 września 2018 PSPM wzięło udział w międzynarodowym szkoleniu na temat zapewnienia standardów BHP pracowników migracyjnych, które odbyło się w hotelu Kossak w Krakowie. Szkolenie zostało zorganizowane przez Europejski Instytut Związków Zawodowych ETUI w ścisłej kooperacji z Europejską Federacją Pracowników Budowlanych i Stolarzy EFBWW. Szkolenie skierowane było do działaczy związków zawodowych jak i pracowników i funkcjonariuszy instytucji zajmujących się bezpieczeństwem i higieną pracy z krajów europejskich. W trakcie dwudniowego szkolenia uczestnicy skupili się na aktualnej sytuacji BHP pracowników migracyjnych w poszczególnych krajach i charakteryzując główne problemy dyskutowali na temat znanych oraz możliwych nowych strategii mających na celu nie tylko zapewnić, ale i podnieść bezpieczeństwo w miejscu pracy.

Wspólne trudności

Wiele krajów europejskich boryka się z podobnymi trudnościami dotyczącymi kwestii BHP migrantów zarobkowych. Jednym z zasadniczych problemów jest brak znajomości języka oraz obowiązujących przepisów, przez co migranci są bardziej podatni na zatrudnienie o niepewnym charakterze, w przypadku którego minimalne standardy bezpieczeństwa i zdrowia są pomijane. Tę podatność można zaobserwować we wszystkich krajach, których reprezentanci obecni byli na szkoleniu, m.in. w Niemczech, Szwajcarii, Czechach czy Danii. Uczestnicy szkolenia byli zgodni, że ta szczególna sytuacja pracowników migracyjnych wymaga podjęcia szczególnych kroków, aby zapewnić im bezpieczne warunki pracy. Ponadto związkowcy oraz urzędnicy obecni na szkoleniu wyraźnie skrytykowali brak oficjalnych danych na poziomie krajowym i europejskim dotyczących BHP migrantów zarobkowych. Wiele związków zawodowych prowadzi wewnętrzne statystyki wypadków w pracy ich członków, aby zobrazować rozległość problematyki niedostatecznego poziomu BHP, jednakże są to bardzo wybrakowane zestawienia. Pomimo to pokazują one, że to właśnie migranci są szczególnie dotknięci przez niskie standardy bezpieczeństwa w miejscu pracy. Kolejnym problemem poruszonym przez uczestników szkolenia było lekceważenie obciążenia psychicznego powstającego u pracowników z niepewnym zatrudnieniem. Czynniki takie jak niska płaca, nielegalne zatrudnienie czy wyzysk mają znaczny wpływ na zdrowie psychiczne migrantów zarobkowych i powinny być także rozpatrywane w kontekście BHP.

Dalsze problemy i możliwości ich rozwiązania 

Problemy z zapewnieniem odpowiednich standardów bezpieczeństwa i higieny pracy pojawiają się już przy podstawowych kwestiach jak ubezpieczenie zdrowotne pracowników migracyjnych. Niepełna opieka zdrowotna oraz niska wysokość świadczeń w wypadku choroby są konsekwencją niepewnego lub nielegalnego zatrudnienia, w skutek czego efektywne leczenie w razie wypadku bądź wczesne wykrywanie chorób zawodowych jest utrudnione. Kolejnym problemem jest niski poziom świadomości na temat praw, obowiązków oraz przepisów BHP wśród migrantów zarobkowych. Kampanie uświadamiające, ulotki, piktogramy i tablice są już powszechnie stosowanymi metodami mającymi poszerzyć świadomość z zakresu bezpieczeństwa w miejscu pracy. Niestety opracowane materiały informacyjne często okazują się niezrozumiałe dla pracowników, dlatego ulotki i broszury dla migrantów powinny być przygotowywane w ich ojczystym języku, zawierać proste zdania i jasne przekazy oraz-w najlepszym wypadku-uwzględnić także ich tło kulturowe. Ukierunkowane kampanie biorące pod uwagę powyżej wymienione aspekty zagwarantują poszerzenie wiedzy na temat BHP u pracowników migracyjnych. Jednym z przykładów udanego uświadamiania migrantów zarobkowych jest projekt "Badania aktywności mózgu w budownictwie", który został przedstawiony podczas szkolenia w Krakowie przez reprezentanta ds. BHP pracującego dla międzynarodowego koncernu budowlanego. Projekt zajmuje się badaniem reakcji mózgu pracowników, także migracyjnych, na piktogramy, znaki oraz szyldy na budowie aby w późniejszej analizie wybrać najodpowiedniejsze grafiki i oznaczenia, które najskuteczniej przemawiają do pracowników budowlanych. Ten projekt jak i koncern, który go zaimplementował, uchodzą za przykład dla innych pracodawców, którzy powinni przejąć inicjatywę w kwestiach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy ich pracowników. Wsparcie ze strony instytucji w celu zapewnienia standardów BHP na budowie oraz w celu zwalczania niepewnego i nielegalnego zatrudnienia jest także kluczowe.

Wspólne strategie 

Wszyscy uczestnicy szkolenia byli zgodni, że networking z organizacjami pozarządowymi dla migrantów oraz odpowiednimi instytucjami zajmującymi się BHP jest decydujący dla pomyślnej realizacji związkowych strategii dotyczących bezpieczeństwa i zdrowia pracowników migracyjnych. Kontakt z migrantami-bezpośredni lub pośredni przez organizacje-umożliwia rozpoznanie problemów i potrzeb tej grupy jak i przygotowanie wspólnych strategii poszerzenia świadomości na temat BHP. Natomiast współpraca z instytucjami zagwarantuje kontrolę i przestrzeganie minimalnych standardów bezpieczeństwa w miejscu pracy. Dla związkowców priorytetową strategią zapewnienienia bezpieczeństwa w miejscu pracy jest prewencja. Dzięki kampaniom, broszurom i spotkaniom informacyjnym w ojczystych językach pracowników migracyjnych, migranci mają zdobyć wiedzę potrzebną im do ochrony własnego zdrowia w miejscu pracy. Dodatkowo, aby umożliwić długotrwałe wsparcie tej grupie docelowej, związki w wielu krajach europejskich oferują lub mają zamiar oferować porady i treningi w różnych językach. Osoby kontaktowe w związkach zawodowych udzielające informacji i porad z zakresu BHP są jednym z głównych rozwiązań problemu niskiej świadomości i standardów bezpieczeństwa i higieny pracy. Ponadto oferowanie wsparcia w języku migrantów zarobkowych jest dla nich dużym argumentem aby zostać członkiem danego związku zawodowego (bądź zorganizować się na poziomie zakładowym). Przez poszerzenie grona członków związkom otwierają się nowe możliwości rozwoju i wprowadzenia w życie nowych strategii mających na celu zapewnić jak i podnieść standardy BHP. Kolejną strategią która została poruszona przez wielu uczestników szkolenia w Krakowie to oferowanie szkoleń bądź seminariów dla pracodawców, aby uczulić ich na problemy pracowników migracyjnych oraz wskazać możliwe sposoby efektywnego zapewnienia bezpieczeństwa w miejscu pracy. Dwudniowy trening zorganizowany przez ETUI w Krakowie pokazał, że wszelkie strategie zagwarantowania i podniesienia BHP na budowach celujące w migrantów wymagają kooperacji pomiędzy związkami, pracownikami, pracodawcami, instytucjami oraz organizacjami pozarządowymi. Tylko wspólnymi siłami można stworzyć dobre i bezpieczne warunki pracy dla pracowników migracyjnych.

Autor: Maria Anioł

Edytowano: 07-11-2018 o 14:05